Όλο αυτό το κακό, το μαζικά συγκλονιστικό που συμβαίνει παγκοσμίως αλλά και στην χώρα μας και που μας αφορά άμεσα, έχει αυτή την στιγμή ένα συλλογικό αποτέλεσμα. Την μαζική δυσφορία, την αίσθηση του αβέβαιου, την ανησυχία και το άγχος.
Ξαφνικά εκεί έξω υπάρχει ένας ιός που μας απειλεί. Και εκτός από αυτό ξαφνικά και βίαια έχουμε να διαχειριστούμε το άγχος για την υγεία μας, τα οικονομικά μας, την απώλεια της ρουτίνας μας όπως την είχαμε ορίσει, την κοινωνικότητά μας και την εργασία μας όπως την γνωρίζαμε μέχρι λίγες εβδομάδες πριν. Η θλίψη μας προκαλεί σύγχυση και η αβεβαιότητα άγχος. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα μας πλήττουν όλους μαζί. Συλλογικά. Και παραπέμπουν σε προσδοκώμενο συλλογικό πένθος. Έχουμε χάσει όλοι την ασφάλειά μας ατομικά και συλλογικά. Πενθούμε σε μικρο- και μακρο- επίπεδο όπως λέει και ο ειδικός σε θέματα πένθους David Kessler.
Όπως σε κάθε πένθος, για να το διαχειριστούμε είναι σημαντικό αρχικά να μπορούμε να το ονομάσουμε, να μπορούμε να μιλήσουμε για αυτό, έτσι ώστε οι αφηγήσεις μας για αυτό να οργανώσουν την σκέψη μας και να μπορέσουμε να το διαχειριστούμε με σκοπό να βρούμε τελικά νόημα σε αυτό.
Ξαφνικά εκεί έξω υπάρχει ένας ιός που μας απειλεί. Και εκτός από αυτό ξαφνικά και βίαια έχουμε να διαχειριστούμε το άγχος για την υγεία μας, τα οικονομικά μας, την απώλεια της ρουτίνας μας όπως την είχαμε ορίσει, την κοινωνικότητά μας και την εργασία μας όπως την γνωρίζαμε μέχρι λίγες εβδομάδες πριν. Η θλίψη μας προκαλεί σύγχυση και η αβεβαιότητα άγχος. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα μας πλήττουν όλους μαζί. Συλλογικά. Και παραπέμπουν σε προσδοκώμενο συλλογικό πένθος. Έχουμε χάσει όλοι την ασφάλειά μας ατομικά και συλλογικά. Πενθούμε σε μικρο- και μακρο- επίπεδο όπως λέει και ο ειδικός σε θέματα πένθους David Kessler.
Όπως σε κάθε πένθος, για να το διαχειριστούμε είναι σημαντικό αρχικά να μπορούμε να το ονομάσουμε, να μπορούμε να μιλήσουμε για αυτό, έτσι ώστε οι αφηγήσεις μας για αυτό να οργανώσουν την σκέψη μας και να μπορέσουμε να το διαχειριστούμε με σκοπό να βρούμε τελικά νόημα σε αυτό.
Σύμφωνα με τον David Kessler μια αρχή για διαχειριστoύμε αυτό το πένθος είναι να κατανοήσουμε τα στάδιά του τα οποία δεν συμβαίνουν απαραίτητα και πάντα με την παρακάτω σειρά. Mας παρέχουν όμως ένα σκελετό για να πορευτούμε στην διαδικασία αυτή.
Υπάρχει άρνηση, για παράδειγμα :Αυτός ο ιός δεν θα μας επηρεάσει.
Υπάρχει θυμός: Μας βάζουν καραντίνα και χάνουμε τις δραστηριότητές μας και τις ελευθερίες μας.
Υπάρχει άρνηση, για παράδειγμα :Αυτός ο ιός δεν θα μας επηρεάσει.
Υπάρχει θυμός: Μας βάζουν καραντίνα και χάνουμε τις δραστηριότητές μας και τις ελευθερίες μας.
Υπάρχει διαπραγμάτευση: Εντάξει, αν τηρήσω την κοινωνική απόσταση για δύο εβδομάδες, όλα θα είναι καλύτερα, έτσι;
Υπάρχει θλίψη: Πότε θα τελειώσει αυτό Θεέ μου?.
Και τέλος υπάρχει αποδοχή: Αυτό συμβαίνει τώρα πράγματι και χρειάζεται να δω πως θα πορευτώ.
Και σε αυτό το στάδιο, το στάδιο της αποδοχής βρίσκεται η δύναμή μας.
«Μπορώ να κάνω κάτι τώρα. Μπορώ να πλύνω τα χέρια μου. Μπορώ να κρατήσω μια ασφαλή απόσταση. Μπορώ να μάθω να δουλεύω από απόσταση. Μπορώ να φτιάξω ένα πρόγραμμα. Mπορώ να βοηθήσω τους άλλους. Μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου. Μπορώ να εκτιμήσω τι κάνουν οι άλλοι.»
«Απέναντι στην απώλεια, στις αντιξοότητες και στον πόνο που όλοι αργά ή γρήγορα συναντάμε στην ζωή, πολλές στρατηγικές είναι δυνατές. Είτε αφηνόμαστε στον πόνο και σταδιοδρομούμε ως θύματα, είτε κάνουμε κάτι για να τον ξεπεράσουμε» λέει ο Boris Cyrulnik.
Αφήστε λοιπόν τον εαυτό σας να νιώσει την θλίψη και προχωρήστε
Και τέλος υπάρχει αποδοχή: Αυτό συμβαίνει τώρα πράγματι και χρειάζεται να δω πως θα πορευτώ.
Και σε αυτό το στάδιο, το στάδιο της αποδοχής βρίσκεται η δύναμή μας.
«Μπορώ να κάνω κάτι τώρα. Μπορώ να πλύνω τα χέρια μου. Μπορώ να κρατήσω μια ασφαλή απόσταση. Μπορώ να μάθω να δουλεύω από απόσταση. Μπορώ να φτιάξω ένα πρόγραμμα. Mπορώ να βοηθήσω τους άλλους. Μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου. Μπορώ να εκτιμήσω τι κάνουν οι άλλοι.»
«Απέναντι στην απώλεια, στις αντιξοότητες και στον πόνο που όλοι αργά ή γρήγορα συναντάμε στην ζωή, πολλές στρατηγικές είναι δυνατές. Είτε αφηνόμαστε στον πόνο και σταδιοδρομούμε ως θύματα, είτε κάνουμε κάτι για να τον ξεπεράσουμε» λέει ο Boris Cyrulnik.
Αφήστε λοιπόν τον εαυτό σας να νιώσει την θλίψη και προχωρήστε
Ιατρός, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Συστημική Yπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια.